Inhoudsopgave nr. 60 (november 2019)

Kort Nieuws

Dossier: Vroom en erudiet

‘Vroomheid wil Ik, geen offergaven’
Vroomheid als memoria Dei bij Willem van Saint-Thierry
(Guerric Aerden ocso)

De stoel van Sint-Lutgard
Vroomheid in abdij Mariënlof
(Jeroen Reyniers en Katrien Houbey)

‘De weg naar boven’
Boudewijn de Groot over (gebrek aan) kennis, vroomheid en oneindigheid
(Thomas Quartier osb)

Een dagelijks snuifje vroomheid
De scheurkalender De Druivelaar
(Harry van Royen)

Onderscheiding der geesten
Vroomheid of zelfbegoocheling?
(Joannes-Maria Touw osb)

Denken en geloven:
een spannende maar vrome touwtrekwedstrijd
(Claartje Slootmans)

Gekroonde woorden
‘Gij badt op eenen berg’ & ‘Novemberboom’
(Guido Gezelle & Gery Florizoone)

Kapittel
Christuslicht
Het goud op iconen
(Thom Breukel)

KloosterKado
De kunst van het weigeren en ontvangen
(Charles van Leeuwen)

Forum
Het verloren mededogen
‘Goedheid is niet meer van deze tijd’
(Enzo Bianchi)

Focus
Mumford & Sons
Elkaar verlichten
(Thomas Quartier osb)

HerOpend    
Niet veel meer dan een zwerfsteen, een walgracht en een bakhuis
De abdijsporen in Klaarkamp, Yesse en Sibculo
(Harry van Royen) 

Resonanties
De betrouwbaarheid van kunst en religie
Speelse en creatieve godsbeelden
(Thomas Quartier osb)

 Agenda

 Boeken

Inhoudsopgave nr. 59 (september 2019)

Kort Nieuws

Dossier: Gehoorzaamheid

Gehoorzamen om de vruchten van het leven te plukken
Oudtestamentische notities
(Pascale Fourmentin ocso)

Leerling of lakei?
Gehoorzaamheid in monastiek perspectief
(Guerric Aerden ocso)

‘Wees gered!’
Gehoorzaamheid: redding voor jezelf en anderen
(Dirk Hanssens osb)

Bereidwilligheid staat voorop
Het goed van de gehoorzaamheid
(Michael Casey ocso)

‘Je zult elkaar gehoorzamen!’
Het monastieke liefdesgebod
(Thomas Quartier osb)

Ongehoorzame gehoorzaamheid
De vreugdevolle betekenis van het religieuze leven
(Erik Borgman)

Intermezzo:
De vrucht van de (on)gehoorzaamheid
(Abba Poimen)

Gekroonde woorden
Romaans klooster & Monnik
Stiltegedichten als een kier in het rumoer
(Erwin Steyaert)

Focus
Benedictus, man van vrede
Oratorium n.a.v. koperen jubileum De Kovel
(Dirk Hanssens osb)

Forum    
De vlam van de liefde
900 jaar Carta Caritatis
(Mauro-Giuseppe Lepori o.cist.)

Agenda

Boeken

Oratorium : Benedictus, man van vrede

De Kovel vierde zijn koperen jubileum met drie uitvoeringen van het Benedictusoratorium Man van vrede!

De drie uitvoeringen vonden plaats te Leuven in de Abdijkerk van Keizersberg op vrijdag 18 oktober, te Mechelen in de Sint-Romboutskathedraal op zondag 20 oktober, en te Nijmegen in de Dominicuskerk op zaterdag 26 oktober.
In Nijmegen had voorafgaand aan de uitvoering van het oratorium een minisymposium plaats, geleid door prof. dr. Peter Nissen, prof. dr. Thomas Quartier osb en dom Dirk Hanssens osb.
Het Benedictusoratorium bood zijn luisteraars een ongemeen boeiende ontdekkingstocht in de mysterieuze, soms ronduit aardse, op sommige punten zelfs ludieke, maar altijd hoogspirituele wereld van “Benedictus, man van vrede, mens van licht, heilige hierboven”.

Het oratorium Benedictus, man van vrede is een compositie die in het jaar 1999 aan de werktafel van Peter Pieters ontstond. Het werd geschreven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de abdij Keizersberg in Leuven, en viert dus dit jaar zijn 20ste verjaardag. De redactieleden van het monastieke tijdschrift De Kovel vonden er niets beter op dan drie uitvoeringen van dit unieke muziekwerk voor gemengd koor en uitgebreid kamerorkest te programmeren voor de viering van het koperen jubileum van hun blad.

Het schilderachtige libretto van het oratorium is van de hand van Dirk Hanssens osb, hoofdredacteur van De Kovel. De tekst biedt meer dan een loutere samenvatting van het levensverhaal van Benedictus van Nursia, de schutsheilige van Europa. Het libretto beslaat 15 taferelen, wordt voorafgegaan door een proloog en besloten met een epiloog. Elk tafereel heeft zijn eigen karakter en sfeer. Die sfeer vertaalt zich in de partituur van Peter Pieters die daarvoor gebruikt maakt van een gemengd koor, een jongerenkoor, een sopraan-, tenor- en baritonsolo, een recitant en een instrumentaal ensemble bestaande uit hout- en koperblazers, slagwerk en orgelpositief.

De rode draad doorheen het werk is het levensverhaal van Benedictus, zoals paus Gregorius de Grote het optekende. Benedictus ondernam een tocht vanuit Nursia, zijn geboortestad, naar Rome. Zijn vlucht uit Rome, stad van verderf, en het zoeken naar inkeer en afzondering in Effide en Subiaco doen zijn roeping rijpen. Benedictus krijgt volgelingen, maar ook afgunst en jaloezie vallen hem te beurt. Uiteindelijk geeft hij het nutteloze gevecht tegen de kwade machten op als hij merkt dat iemand hem probeert te vergiftigen. Een lastige reis door het gebergte brengt hem en zijn leerlingen op de top van de mythische Monte Cassino, waar ze tussen de ruïnes van de heidense tempels hun monastieke leven hervatten. Hier schrijft Benedicus zijn Regula Monachorum, de levensregel voor monniken en het begin van een bloeiende kloosterorde.

Dit levensverhaal is opgesmukt met citaten uit de Regula en met een snoer van ‘wonderverhalen’, die van het geheel een boeiend, bijna filmisch luisterspel maken. De muziek sluit daar op impressionistische, soms ook expressionistische manier bij aan. De partituur vraagt van de uitvoerders grote technische beheersing en inlevingsvermogen om in elk tafereel de juiste sfeer op te roepen. Zo is de muzikale toon, het ritme, het instrumentarium en de dynamiek eerder opzwepend, zelfs ietwat gewelddadig, als de bezweringsformule uit de medaille van Benedictus in het libretto voorkomt: Crux sacra sit mihi lux. Non draco sit mihi dux. Vade retro satane! (Dat het heilig kruis mij een licht weze. Dat niet de draak mijn gids weze. Ga hier vandaan, satan!) In schril contrast hiermee staat het daaropvolgende deel: enkele kinderstemmen zingen vanuit een ijle, mistige verte, eenstemmig, met enkel orgelbegeleiding: Het moet in alle vroegte zijn geweest, net als toen… Een verwijzing naar de paasmorgen.

Uitvoerders waren
Vier koren:    Mechels Kathedraalkoor, Camerata Aetas Nova, Koristen van Keizersberg, Kunsthumaniora Lemmensinstituut
Vier solisten: Astrid Stockman (sopraan), Lieven Termont (bas), Laurens-Alexander Wyns (tenor), Jos Stroobants (recitant)
Een kamerorkest voorbereid door Philippe Benoit, Rik Ghesquière, Tim Ouderits, Peter Jeurissen (orgel)

Het geheel stond onder de leiding van dirigent Johan van Bouwelen.