De Kovel steunt muzikale kerstcauserie God op kousenvoeten (God’s Poets Society)

Exclusief gesprek tussen de leden van de avant-gardegroep Laibach en onze redacteur Thomas Quartier osb. Oftewel een kruisbestuiving tussen subcultuur en kloostercultuur.

Het bekende Sloveense kunstenaarscollectief Laibach, dat al decennia lang met provocatieve performances een subcultureel ‘klooster van de toekomst’ vormt, was bereid om met de redactie van De Kovel in dialoog te treden. Lees hier het artikel dat verschijnt in het novembernummer van dit jaar. Wie nog geen abonnement heeft op De Kovel en bij inschrijving voor de jaargang 2022 (klik hier) op het digitale invulformulier in het vakje van de voornaam ‘Laibach’ tussen haakjes toevoegt aan zijn/haar voornaam, krijgt niet alleen alle nummers van de 15de jaargang, maar ook het nummer ‘Monastiek leven voor de toekomst’ (waarin o.a. het artikel over Laibach staat).

De Kovel vierde zijn koperen jubileum met drie uitvoeringen van het Benedictusoratorium Man van vrede!

De drie uitvoeringen vonden plaats te Leuven in de Abdijkerk van Keizersberg op vrijdag 18 oktober, te Mechelen in de Sint-Romboutskathedraal op zondag 20 oktober, en te Nijmegen in de Dominicuskerk op zaterdag 26 oktober.
In Nijmegen had voorafgaand aan de uitvoering van het oratorium een minisymposium plaats, geleid door prof. dr. Peter Nissen, prof. dr. Thomas Quartier osb en dom Dirk Hanssens osb.
Het Benedictusoratorium bood zijn luisteraars een ongemeen boeiende ontdekkingstocht in de mysterieuze, soms ronduit aardse, op sommige punten zelfs ludieke, maar altijd hoogspirituele wereld van “Benedictus, man van vrede, mens van licht, heilige hierboven”.

Het oratorium Benedictus, man van vrede is een compositie die in het jaar 1999 aan de werktafel van Peter Pieters ontstond. Het werd geschreven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de abdij Keizersberg in Leuven, en viert dus dit jaar zijn 20^ste verjaardag. De redactieleden van het monastieke tijdschrift De Kovel vonden er niets beter op dan drie uitvoeringen van dit unieke muziekwerk voor gemengd koor en uitgebreid kamerorkest te programmeren voor de viering van het koperen jubileum van hun blad.

Het schilderachtige libretto van het oratorium is van de hand van Dirk Hanssens osb, hoofdredacteur van De Kovel. De tekst biedt meer dan een loutere samenvatting van het levensverhaal van Benedictus van Nursia, de schutsheilige van Europa. Het libretto beslaat 15 taferelen, wordt voorafgegaan door een proloog en besloten met een epiloog. Elk tafereel heeft zijn eigen karakter en sfeer. Die sfeer vertaalt zich in de partituur van Peter Pieters die daarvoor gebruikt maakt van een gemengd koor, een jongerenkoor, een sopraan-, tenor- en baritonsolo, een recitant en een instrumentaal ensemble bestaande uit hout- en koperblazers, slagwerk en orgelpositief.

De rode draad doorheen het werk is het levensverhaal van Benedictus, zoals paus Gregorius de Grote het optekende. Benedictus ondernam een tocht vanuit Nursia, zijn geboortestad, naar Rome. Zijn vlucht uit Rome, stad van verderf, en het zoeken naar inkeer en afzondering in Effide en Subiaco doen zijn roeping rijpen. Benedictus krijgt volgelingen, maar ook afgunst en jaloezie vallen hem te beurt. Uiteindelijk geeft hij het nutteloze gevecht tegen de kwade machten op als hij merkt dat iemand hem probeert te vergiftigen. Een lastige reis door het gebergte brengt hem en zijn leerlingen op de top van de mythische Monte Cassino, waar ze tussen de ruïnes van de heidense tempels hun monastieke leven hervatten. Hier schrijft Benedicus zijn Regula Monachorum, de levensregel voor monniken en het begin van een bloeiende kloosterorde.

Dit levensverhaal is opgesmukt met citaten uit de Regula en met een snoer van ‘wonderverhalen’, die van het geheel een boeiend, bijna filmisch luisterspel maken. De muziek sluit daar op impressionistische, soms ook expressionistische manier bij aan. De partituur vraagt van de uitvoerders grote technische beheersing en inlevingsvermogen om in elk tafereel de juiste sfeer op te roepen. Zo is de muzikale toon, het ritme, het instrumentarium en de dynamiek eerder opzwepend, zelfs ietwat gewelddadig, als de bezweringsformule uit de medaille van Benedictus in het libretto voorkomt: Crux sacra sit mihi lux. Non draco sit mihi dux. Vade retro satane! (Dat het heilig kruis mij een licht weze. Dat niet de draak mijn gids weze. Ga hier vandaan, satan!) In schril contrast hiermee staat het daaropvolgende deel: enkele kinderstemmen zingen vanuit een ijle, mistige verte, eenstemmig, met enkel orgelbegeleiding: Het moet in alle vroegte zijn geweest, net als toen… Een verwijzing naar de paasmorgen.

Uitvoerders waren
Vier koren:    Mechels Kathedraalkoor, Camerata Aetas Nova, Koristen van Keizersberg, Kunsthumaniora Lemmensinstituut
Vier solisten: Astrid Stockman (sopraan), Lieven Termont (bas), Laurens-Alexander Wyns (tenor), Jos Stroobants (recitant)
Een kamerorkest voorbereid door Philippe Benoit, Rik Ghesquière, Tim Ouderits, Peter Jeurissen (orgel)

Het geheel stond onder de leiding van dirigent Johan van Bouwelen.

Abt Guillermo Arboleda osb, praeses van de benedictijnse Congregatie van Subiaco-Cassino, benoemde op 26 februari onze hoofdredacteur Dirk Hanssens osb tot prior-administrator van de Leuvense abdij Keizersberg. Prior Dirk volgt abt Kris Op de Beeck osb, die de abdij al sinds 1993 leidde en zijn beste krachten hieraan wijdde. De nieuwe overste wacht nu de opdracht om de abdij, die decennialang een voortrekkersrol speelde in het liturgisch apostolaat en thans nog tal van religieus-culturele activiteiten ontplooit, in haar veelzijdige uitstraling te bewaren. Dirk Hanssens is in 1962 geboren in het West-Vlaamse Menen. Hij trad in 1987 in bij de benedictijnen van de Keizersberg, sprak zijn geloften uit in 1992 en werd priester gewijd in 1993. In de abdij stond hij onder andere in voor het gastenonthaal en voor de werking van de kleinschalige studentengemeenschap MonteCasino. Telkens als een nieuwe kandidaat zich voor het monniksleven aanmeldde, mocht hij de rol van novicemeester vervullen. Tijdens het abbatiaat van dom Kris Op de Beeck was hij prior claustralis.

Daarnaast ontpopte pater Dirk zich als creatief schrijver en conferencier – wat leidde tot de uitgave van enkele essaybundels. Hij publiceert in het raakvlak van cultuur en spiritualiteit, over religieuze en metafysische poëzie, vroegchristelijke woestijnspreuken en contemporaine beeldende kunst, maar ook over expliciet monastieke thema’s. Enkele libretto’s van zijn hand werden getoonzet door Vlaamse componisten. Eind 2007 concipieerde hij ons monastieke tijdschrift De Kovel, waarvan hij tot op heden de hoofdredacteur is. Sinds 2008 is hij ook gastdocent aan de faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven.

Info: www.keizersberg.be.

STERKE PLEKKEN geven RUIMTE

In de abdij Keizersberg organiseerde het Liturgisch Instituut van de KU Leuven i.s.m. het Academisch Centrum voor Praktische Theologie en De Kovel op 21 februari een studiedag onder het motto ‘Sterke plekken’. De studiedag stond onder leiding van de professoren Thomas Quartier osb en Joris Geldhof. Onder de deelnemers studenten, pastores, leerkrachten, zorgverleners… kortom al wie ‘sterke plekken’ zoekt voor de viering van de liturgie.

Er zijn vandaag talloze ‘sterke plekken’: kleine kamers, grote gebouwen of subtiele plaatsen die dragers zijn van zorg en zin. Plekken waar kerk gebeurt of ontluikt. Allicht zijn het vooral plekken waar men bidt. Bidden is tot rust komen en luisteren naar Gods Woord. Bidden geeft daarom ook ruimte aan de Kerk en aan al wat zij onderneemt. Op de studiedag ‘Sterke plekken’ verkenden de inleiders de letterlijke en symbolische betekenis van dat ‘ruimte geven’. Tevens werd aandacht besteed aan de intrigerende verhouding van bidden tot kerkopbouw, pastorale zorg en engagement. De expertise van architecten, psychologen en theologen vulden elkaar aan. Bij dit alles bleef de liturgie, de lex orandi, het ijkpunt. Kortom, de ruimte van en voor het bidden is er een van vele perspectieven.

Het thema van de studiedag sloot perfect aan bij het dossier ‘Heilige ruimte’ van het jubileumnummer van De Kovel (november 2017) en bij het dossier ‘Levend gebed’ dat in een van de komende afleveringen (maart 2018) gepubliceerd wordt.