Studiedag vrijdag 2 oktober 2015 – Abdij Keizersberg Leuven

De betekenis van het getijdengebed voor de pastoraal vandaag en morgen

Wie de getijden verwaarloost, wordt door het getij overspoeld. (Jan Wit)

De tijd te heiligen is vanouds een van de functies van het getijdengebed. Niet alleen in de kloosters, maar ook in de kerk en de samenleving werden de scharniermomenten van de dag liturgisch gevierd. In dat klimaat konden mensen de getijden van hun levenals betekenisvol ervaren, ook op momenten van crisis of schijnbare zinloosheid. In de huidige cultuur van flexibele tijdsindeling lijkt het risico om de getijden niet meer waar te nemen levensgroot. Op deze studiedag gaan we op zoek naar mogelijkheden voor een herontdekking van het getijdengebed. Dit is een pastoraal-liturgische kans en ook een belangrijke taak voor zowel de categoriale als de territoriale pastoraal.

Door middel van reflectie- en ervaringsbijdragen in de omgeving van de abdij van Keizersberg, de plek waar de getijden dagelijks gevierd worden, zal een bont palet van mogelijkheden zichtbaar worden

Reflectiebijdragen (referaten):

Theologie van het getijdengebed • Joris Geldhof
Antropologie van het getijdengebed • Thomas Quartier osb
Spiritualiteit van het getijdengebed • Kees Waaijman o.carm.
Poëzie van het getijdengebed • Dirk Hanssens osb

Ervaringsbijdragen (workshops):

Getijden in het dagelijks leven • Getijden in de parochie • Getijden in het ziekenhuis • Getijden als Taizévieringen • Getijden in een niet-westerse context • Getijden in de anglicaanse traditie

Praktische informatie

Locatie: Abdij Keizersberg, Mechelsestraat 202, B-3000 Leuven.
Info (dagorde): klik hier
Inschrijven: klik hier
Deelnameprijs: 40 euro (5 euro reductie voor leden Theologisch Forum en abonnees De Kovel), inclusief koffiepauzes, broodjeslunch en
deelnemersmapjes. Het bedrag dient overgemaakt te worden op rekening BE60 7340 0666 0370 van KU Leuven.
Gelieve bij betaling duidelijk het gestructureerde nummer 400/0011/831 te vermelden.

© foto: Claudia Venhorst.

SYMPOSIUM – HET LEVEN VIEREN

Vreugde en verdriet, het gewone en het ongewone – zowat alles kan ons raken. Het leven is doordesemd van spiritualiteit. Maar echt bezield en begeesterd is het alleen als het ook ‘verdicht’ wordt in rituelen vol zeggingskracht. Vanuit de nood die velen ervaren om weer te leren vieren in geest en vorm, organiseerden Speling (tijdschrift voor spiritualiteit) en De Kovel (monastiek tijdschrift) het symposium ‘Het leven vieren’ op vrijdag 14 november 2014 in de kapittelzaal van de benedictijnenabdij Keizersberg in Leuven. Sprekers waren Laetitia Aarnink (Titus Brandsma Instituut Nijmegen), Thomas Quartier (Radboud Universiteit Nijmegen en KU Leuven), Dirk Hanssens osb (abdij Keizersberg) en Peter Nissen (Radboud Universiteit Nijmegen), allen uit de kernredactie van ofwel Speling ofwel De Kovel.

TUSSEN HANDBOOG EN KROMSTAF

De Kovel, de Hoge Gildenraad van Brabant (HGB), de Hoge Gildenraad der Kempen (HGK) en de Noordbrabantse Federatie van Schuttersgilden (NBFS) organiseerden samen een dagvullend congres  in de Leuvense abdij Keizersberg op de prachtige, historische site van de hertogelijke burcht. Het congres vond plaats op zaterdag 26 april 2014 onder het motto ‘Tussen handboog en kromstaf’ en belichtte de raakvlakken tussen het gildenwezen en de monastieke wereld, zowel op historisch als beschouwelijk vlak.  De Kovel 33 bevat o.m. de referaten van de sprekers op het congres (prof. dr. Peter Nissen en gildeproost HGB Dirk Hanssens osb) en een geïllustreerde, journalistieke reportage van het kleurrijke gebeuren in Keizersberg.

In de eerste week van 2014 is de nieuwe cd van het vocaal ensemble Musa Horti uitgebracht: In Pace Frivola. Die spraakmakende titel verwijst naar de lustrumviering van De Kovel. In november 2012 creëerde Musa Horti dit koorwerk van Sebastiaan van Steenberge. De ‘lustrumconcerten’ in België en Nederland kenden zoveel bijval, dat er bijkomende concerten gepland werden in juni 2013, o.m. in de kathedraal van Antwerpen, en werd beslist om het werk ook integraal op cd uit te brengen.

IN PACE FRIVOLA – SEBASTIAAN VAN STEENBERGE – MUSA HORTI

Componist Sebastiaan van Steenberge (°1974) is kapelmeester van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal te Antwerpen. Door zijn professionele activiteiten heeft hij dagelijks voeling met de hedendaagse koormuziek. Als uitvoerend musicus, dirigent en componist onderhoudt hij bovendien nauwe banden met prominente musici, ook buiten Vlaanderen. Zijn oeuvre werd meermaals geselecteerd als opgelegd werk voor nationale en internationale wedstrijden.

De compositie In Pace Frivola is een werk voor a-capellakoor en slaginstrument, op Nederlandstalige teksten van vijf dichters en het Latijnse motto van De Kovel. Het libretto werd geleverd door De Kovel, de opdrachtgever voor de compositie. Inhoudelijk vormt In Pace Frivola een aparte benadering van het gebedsleven: het grondvest de geloofsbeleving in de eenheid mens-God en in de vrede die Christus verleent. De eenvoud van het abdijleven, met zijn indringende symboliek, onderstreept dat het gewone, aandachtige leven bron en ritueel is voor een toekomst waarin de wens van Benedictus bewaarheid wordt: alles is er tot lof van God, zelfs het onbeduidende (res frivola) speelt een rol. De koormuziekbestaat uit motetten voor variërende bezettingen: 8-stemmig gemengd koor, dameskoor, mannenkoor. Het werk sluit aan bij de Europese, hedendaagse koortraditie. Elk onderdeel van In Pace Frivola is een knipoog naar tendensen die belangrijk zijn (geweest) in de vocale geschiedenis: Hildegard von Bingen, Grieks-orthodoxe gezangen, gregoriaans, Arvo Pärt, Olivier Messiaen, Benjamin Britten, Francis Poulenc, John Tavener en Vic Nees.

Het vocaal ensemble Musa Horti is met de creatie en opname van In Pace Frivola niet aan zijn proefstuk toe. Reeds eerder zorgde de samenwerking met hedendaagse componisten (Kurt Bikkembergs, Rudi Tas) voor de productie van drie cd’s. De lovende kritiek van pers en publiek op deze cd’s bewijst dat semi-professionele ensembles, mits onverdroten in-zet, een hoog muzikaal niveau kunnen bereiken.

De cd-opname gebeurde bij het label Montefagorum Productions, dat in 2010 door Kurt Bikkembergs werd opgericht met de uitdrukkelijke bedoeling kwalitatief hoogstaande muziek van eigen bodem op te nemen en te promoten.

23STE HILDEGARDDAG – OOTMOED EN UITKEER

De middeleeuwse abdis, mystica, profetes, natuurvorser, genezeres, dichteres en componiste Hildegard van Bingenwordt al eeuwen vereerd. Maar door allerlei kerkpolitieke strubbelingen werd zij nooit officieel heilig verklaard. Eeuwenlang leek de wereld geen belangstelling voor haar te hebben. Dat veranderde in de 19de eeuw, toen de monniken van Solesmes haar geschriften begonnen te vertalen. In de 20ste eeuw is de belangstelling geīntensiveerd. Nog niet zo lang geleden verleende de Heilige Stoel haar de status van universeel heilige. En nog opmerkelijker: enkele maanden later riep paus Benedictus XVI de sibille van de Rijn tot kerklerares uit.

Zo veelzijdig als de werken van Hildegard van Bingen, zo rijk was de open Hildegarddag, waarvoor de Studiegroep Hildegard van Bingen en de redactie van De Kovel op zaterdag 14 september 2013 in de benedictijnenabdij Keizersberg (Leuven) hun beste beentje voorzetten. De Hildegarddag had plaats onder de noemer ‘Ootmoed en uitkeer’. Sprekers Hans Wilbrink, Thomas Quartier, Lutgart Gillis en Louis Van Hecken belichtten diverse aspecten uit de spiritualiteit, het beeldende vermogen en de geneeskunst van Hildegard, terwijl Dirk Hanssens osb in een performance aantoonde dat je de ‘begeestering’ moet kunnen uitleven. Daarnaast bood het symposium ook nog eens veel ruimte voor ontmoeting en uitwisseling, en konden deelnemers genieten van een heuse ‘Hildegardische maaltijd’ in het mooie abdijkader van Keizersberg.

Op de Hildegarddag werd tevens nr. 29 van De Kovel voorgesteld, een special in vierkleurendruk, geheel gewijd aan Hildegard van Bingen.

Voor enkele foto’s klik hier.